วงจรชีวิต
ไข่ |
9 วัน |
หนอน |
25 - 30 วัน |
ลอกคราบ |
7 ครั้ง มี 8 วัย |
ดักแด้ |
7 - 10 วัน |
ตัวเต็มวัย |
3 - 5 วัน |
สาเหตุการระบาด
- สภาพอากาศที่เหมาะสม
- ความชื้น 70
- ฝนตกชุกตลอดปี
- ปลูกอ้อยใกล้นาข้าว
- พันธุ์อ้อยที่อ่อนแอ มาร์กอส คิว130
ลักษณะการทำลาย
- หนอนเจาะเข้าไปในลำอ้อยอยู่กันเป็นกลุ่ม
- วันที่ 4 - 5 กระจายไปสู่ลำใหม่
ความสูญเสีย
ปัจจัยที่สำคัญ คือ พันธุ์
พันธุ์ที่เสียหายมาก(หนอนชอบ)
พันธุ์ที่มีแนวโน้มต้านทาน
- อู่ทอง 1
- เอฟ 156
- K 84-200
การป้องกันกำจัดโดยวิธีผสมผสาน
- วิธีกล
- การตัดทำลายช่วงเป็นหนอน
- ได้ผลดีในระยะเริ่มการระบาดครั้งแรก ประมาณเดือนเมษายน-พฤษภาคม
- หนอนที่ได้ นำมาประกอบอาหาร
- ชีววิธี
- ใช้แตนเบียนไข่ช่วงมีไข่
- ใช้สารปิโตรเลียม สเปรย์ ออยล์ ช่วงมีไข่
- ใช้แตนเบียนหนอนช่วงมีหนอน
- ใช้เชื้อแบคทีเรียในช่วงเป็นตัวหนอน
- ใช้สารเคมี
ใช้ในช่วงเป็นตัวเต็มวัย ใช้ในช่วงตัดอ้อยเข้าโรงงาน
ศัตรูธรรมชาติในไร่อ้อย
- แตนเบียนไข่
- ไตรโคแกรมม่า (Trichogramma spp.)
- ทีรีโนมัส (Telenomus sp.)
- แตนเบียนหนอน
- แตนเบียนดักแด้
- ตัวห้ำ
- มดกินไข่
- มวนกินไข่
- แมลงหางหนีบ
การป้องกันกำจัดระยะตัดอ้อยเข้าโรงงาน
- ใช้สารฆ่าแมลงฉีดที่ตอหลังจากตัดอ้อยเข้าโรงงานไม่เกิน 7 - 10 วัน
- ถ้าไม่ใช้สารฆ่าแมลงและมีแตนเบียน หนอนให้ปล่อยแตนเบียนหนอน
ในระยะอ้อยแตกกอ ส่วนมากเป็นหนอนกอ 3 ชนิด
- หนอนกอลายจุดเล็ก
- หนอนกอสีขาว
- หนอนกอสีชมพู
ถ้าพบ 10% หน่อที่ถูกทำลาย
ทำการควบคุมโดย
- ปล่อยแตนเบียนไข่
- ปล่อยแตนเบียนหนอน
- ถ้าไม่สามารถควบคุมได้ ระบาดมากใช้สารเคมีเฉพาะที่จำเป็น
ในระยะอ้อยเป็นลำ
- ส่วนมากเป็นหนอนกอลายจุดใหญ่
- พบไข่ให้ปล่อยแตนเบียนไข่
- พบไข่ใช้ปิโตรเลียม สเปรย์ ออยล์ ฉีดพ่น
- ถ้าพบหนอนให้ตัดทำลาย
- ปล่อยแตนเบียนหนอน
การใช้สารฆ่าแมลง
พบตัวเต็มวัยมาก สังเกตจาก
- กลางคืนเดินในไร่พบเกาะอยู่ตามต้นอ้อย
- ใช้แสงไฟล่อเข้าหาแสงไฟ 5%
- ดูจากคราบดักแด้ ถ้าเห็นคราบ หรือ มากกว่า50%
ข้อจำกัดในการใช้สารฆ่าแมลง
- ฉีดเวลาเย็น
- แน่ใจว่ามีตัวเต็มวัย
- อุปกรณ์การฉีด (แรงดันน้ำสูง)
- วิธีการฉีดที่ถูกต้อง (เหนือลม)
การควบคุมที่มีประสิทธิภาพ
- เกษตรกรต้องหมั่นตรวจดูแปลง ถ้าพบให้รีบจัดการทำลาย
- การใช้ศัตรูธรรมชาติเป็นวิธีการที่ยั่งยืนสามารถควบคุมหนอนเจาะลำต้นอ้อยได้โดยมีประสิทธิภาพ
- พยายาม เปลี่ยน ขยายพันธุ์อ้อยที่มีแนวโน้มต้านทาน
ถ้ามีกาีรระบาดเกิดขึ้นจะต้องใช้วิธืผสมผสาน
- วิธีกล: การตัดทำลาย
- ชีววิธี: การใช้แตนเบียนไข่ หนอน
- การใช้เชื้อแบคทีเรีย
- การใช้ปิโตรเลียม สเปรย์ ออยล์
- การใช้สารเคมี ขอให้เป็นวิธีการสุดท้าย
หนอนเจาะลำต้นอ้อยสามารถนำไปประกอบอาหารได้
- รถด่วนอีสาน
- น้ำยาขนมจีน
- ทอดมัน
- ข้าวเกรียบ
มีโปรตีน 57% พอๆกับนางพญาปลวก ซึ่งมีโปรตีน 68%
ความสำเร็จจะเกิดขึ้นได้ต้องมีความร่วมมือ
- เกษตรกรชาวไร่อ้อย
- โรงงานน้ำตาล
- หน่วยราชการต่างๆ
สำคัญที่สุด เกษตรกรต้องหมั่นตรวจดูแปลงอย่างสม่ำเสมอก็สามารถควบคุมหนอนเจาะลำต้นอ้อยได้
งานวิจัยเสริม
- ให้หลีกเลี่ยงการนำท่อนพันธุ์อ้อยที่มีหนอนไปปลูก
- ถ้าหลีกเลี่ยงไม่ได้ต้อง
แช่น้ำเย็น 25 ชั่วโมง แช่น้ำอุ่น 7 ชั่วโมง แช่น้ำร้อน 52 องศา 1 ชั่วโมง
ถ้าทำไม่ได้ให้
- ฉีดพ่นสารฆ่าแมลงบนท่อนพันธุ์
- กลบดิน
ความงอกของท่อนพันธุ์
ถ้าหนอนทำลายไม่เกิน 60% ของท่อนพันธุ์ อ้อยสามารถงอกขึ้นมาได้ 80 - 100 %
การปลูกอ้อยที่ท่อนพันธุ์มีหนอน ทำให้
- หนอนสามารถเจริญเติบโตได้รวดเร็ว
- สภาพอากาศเหมาะสม ความชื้นในดินพอเหมาะในการเจริญเติบโต
การใช้แตนเบียนไข่ที่มีประสิทธิภาพ
- สำรวจในไร่อ้อย ถ้าพบไข่ให้ปล่อยแตนเบียนไข่ จะมีประสิทธิภาพมากที่สุด
- อัตราการปล่อยอย่างต่ำ 12,000 ตัว/ไร่
- อัตราส่วนตัวผู้ : ตัวเมียต้องเหมาะสม (ตัวเมียมากกว่าตัวผู้)
การใช้แตนเบียนหนอนที่มีประสิทธิภาพ
- สำรวจพบหนอนในวัย 2 - 4 ให้ผลดีที่สุด
- ต้องปล่อยทุกอาทิตย์
- อัตราส่วนตัวผู้ : ตัวเมียต้องเหมาะสม (ตัวเมียมากกว่าตัวผู้)
การใช้วิธีกล
- ตัดทำลายในช่วงระบาดใหม่ๆ
- ตรวจดูแปลงทุกวัน
- ตัดออกมาแล้วต้องนำมาทำลาย
การใช้เชื้อแบคทีเรีย
- ใช้ในหนอนระยะวัย 1 - 2
- การฉีดใช้เครื่องแรงดันน้ำสูง
- ถ้าหนอนวัย 4 - 5 จะได้ผล 40% โดยใช้แรงดันน้ำสูง
การใช้ปิโตรเลียม สเปรย์ ออยล์ 83.9% W/V EC (ดีซี ตรอน พลัส)
- ในระยะเป็นไข่ ได้ผลดี
- ในระยะหนอนฟักออกใหม่ๆ
การใช้สารฆ่าแมลง
หนอนกอลายจุดเล็ก สีขาว สีชมพู
- อ้อยตอ ใช้คาร์โบฟูแรน (ฟูราดาน 3%G) โรยข้างๆ กอแล้วกลบดิน
- เมื่อมีความชื้น สารฆ่าแมลงจะออกฤทธิ์ป้องกันหนอนได้
- ใช้สารฉีดพ่นเมื่อมีแนวโน้มระบาดเพิ่มขึ้น
- ใช้เดลทาเมทริน อัตรา 10 มล./น้ำ 20 ลิตร
- ไซเพอร์เมทริน อัตรา 15 มล./น้ำ 20 ลิตร
หนอนกอลายจุดใหญ่
- ในช่วงตัดอ้อยเข้าโรงงานพบการทำลายที่ตอใช้หลังตัดอ้อยไม่เกิน 7 - 10 วัน
- ใช้ในระยะผีเสื้อส่วนมากเป็นระยะที่อ้อยโตแล้วต้องใช้เครื่องแรงดันน้ำสูงฉีดพ่นเวลาเย็น
การสุ่มตัวอย่างหนอนกออ้อย
การสุ่มตัวอย่างเป็นวิธีที่ต้องการจะทราบว่ามีหนอนอยู่ในไร่มากน้อยแค่ไหน หนอนกอลายจุดเล็ก หนอนกอสีขาว หนอนกอสีชมพู
- Systematic random sampling
- Sequential sampling
หนอนกอลายจุดใหญ่
- สุ่ม 10 แถวๆ ละ 50 ต้น
- สุ่มแถวเว้นแถว
- ได้อ้อย 500 ต้น
- สุ่มแถวๆ ละ 2 ต้น คำนวณ % การทำลายปล้อง
ความสูญเสีย
- 5 - 10 % ปล้อง: การทำลายน้อยมาก
- 11 - 20 % ปล้อง: การทำลายน้อย
- 21 - 30 % ปล้อง: การทำลายปานกลาง
- มากกว่า 30 % ปล้อง: การทำลายมาก
มาร์กอส % ทำลายปล้อง 53.68 ผลผลิตลดลง 56.46 % โดยน้ำหนัก ความหวานลดลง 38.38 %
คิว 130 % ทำลายปล้อง 35.14 ผลผลิตลดลง 45.82 % โดยน้ำหนัก ความหวานลดลง 52.18 %
ดร.ณัฐกฤต พิทักษ์ กองกีฏและสัตววิทยา กรมวิชาการเกษตร
|