การสูญเสียธาตุอาหารจากดินและการชดเชยด้วยการใส่ปุ๋ย

ผลิตภาพของดิน (soil productivity)

ผลิตภาพของดิน วัดจาก ผลผลิต/(พื้นที่xเวลา)

สาเหตุที่ทำให้ผลิตภาพดินต่ำ

  1. ความอุดมสมบูรณ์ต่ำ
    • ขาดธาตุอาหาร
      • ขาดธาตุหลัก
      • ขาดธาตุรอง
      • ขาดจุลธาตุ
    • ธาตุไม่สมดุล
  2. ปัญหาด้านอื่น
    • เคมี
    • ฟิสิกส์
    • ชีวภาพ

สาเหตุที่ทำให้ความอุดมสมบูรณ์ของดินต่ำ

  1. วัตถุต้นกำเนิดดินมีธาตุอาหารน้อย
  2. มีการสูญเสียธาตุอาหารมากแต่ได้คืนน้อย
  3. ธาตุอาหารในดินอยู่ในรูปที่พืชใช้ไม่ได้

การสูญเสียธาตุอาหารจากดิน

  1. ธาตุอาหารในดิน
    • พืชดูดไปใช้
    • ถูกชะล้าง- กร่อน
    • เป็นแก๊ส
  2. ธาตุอาหารในพืช
    • ไปกับผลผลิต
    • ในเศษพืชคืนสู่ดิน
    • ในรากคืนสู่ดิน

การเก็บเกี่ยวเมล็ดข้าวโพด 4.466 ล้านตัน/ปี มีธาตุอาหารติดไปทุกธาตุ แต่ละธาตุมากน้อยต่างกัน

ไนโตรเจน เท่ากับปุ๋ย 21-0-0 331,760 ตัน
ฟอสฟอรัส เท่ากับปุ๋ย 0-46-0 64,500 ตัน
โพแทสเฅียม เท่ากับปุ๋ย 0-0-60
33,940 ตัน
ธาตุรองและจุลธาตุอีกจำนวนหนึ่ง

ธาตุอาหารที่ติดไปกับผลผลิต (ตันx1000)

พืช 21-0-0 0-46-0 0-0-60
ข้าวโพด 331.7 64.5 33.9
ข้าว 1,892.0 369.4 201.4
มันฯ 136.6 41.9 84.4
สับปะรด 7.5 1.0 7.1
อ้อย 328.2 62.4 137.8
รวม 2696.1 481.2 464.6
เฉพาะธาตุหลัก 3 ธาตุ ติดไปกับผลผลิตพืช 5 ชนิด(ปี 2545/2546) คิดเป็นน้ำหนักปุ๋ยเคมี 3 ชนิด ได้ 3.6 ล้านตัน ยังไม่คิดรวมพืชอื่นๆอีกกว่า 100 ชนิด

วิธีการบำรุงดิน

  1. การใช้ปุ๋ย
    • ปุ๋ยเคมี
    • ปุ๋ยอินทรีย์
    • ปุ๋ยชีวภาพ
  2. จัดการซากพืช

อินทรียวัตถุในดินกับอัตราปุ๋ยไนโตรเจน

%
ระดับ
อัตราปุ๋ย N ที่ใช้
<0.5
ต่ำมาก
สูงมาก
0.5-1.0
ต่ำ
สูง
1.1-1.5
ค่อนข้างต่ำ
ค่อนข้างสูง
1.6-2.5
ปานกลาง
ปานกลาง
2.6-3.5
ค่อนข้างสูง
ค่อนข้างต่ำ
3.6-4.5
สูง
ต่ำหรือไม่ต้องใส่
>5-4.5
สูงมาก
ไม่ต้องใส

วัตถุประสงค์ของการใช้ปุ๋ยอินทรีย์

  1. ให้ธาตุอาหารหลายธาตุ การปลดปล่อยเป็นไปอย่างช้าๆ
  2. ปรับปรุงสมบัติของดินทาง
    • กายภาพ
    • เคมี
    • ชีวภาพ

วัตถุประสงค์ของการใช้ปุ๋ยเคมี

  1. ให้ธาตุอาหารที่ดินขาดแคลน
  2. แก้ปัญหาการขาดเฉพาะบางธาตุ
  3. แก้ปัญหาการขาดได้รวดเร็ว